آشنايي با فنون عملي هنر سراميك

در كارگاه كوچكي كه خواننده علاقه مند ساخته است امكان ساختن كوره به شرحي كه خواهد آمد به ندرت فراهم است زيرا اغلب اين كارگاهها در خانه هاي مسكوني است.
كوره سازي

در كارگاه كوچكي كه خواننده علاقه مند ساخته است امكان ساختن كوره به شرحي كه خواهد آمد به ندرت فراهم است زيرا اغلب اين كارگاهها در خانه هاي مسكوني است و امكان استفاده از اين نوع كوره ها كه با نفت گرم مي شوند در محل سكونت فراهم نيست و دود آن موجب ناراحتي خواهد شد اينگونه كارگاهها بهتر است از كوره هاي الكتريكي كوچك استفاده نمايند اين كوره ها با بهاي متفاوت نسبت به حجم و ماكزيمم درجه حرارت در بازار عرضه مي شود و از 4000 ريال تا 100000 ريال براي كارگاههاي شخصي مي باشد بديهي است نوع كوچكتر آن با برق يك فاز 220 ولت و اغلب زير 5 آمپر كار مي كند ولي كوره هاي الكتريكي بزگتر احتياج به نيروي برق بيشتر با آمپر بالاتر دارد.

 

كسانيكه امكان ساخت كوره هاي نفتي برايشان وجود دارد مي توانند از ساده ترين نوع كوره كه در اينجا شرح آن داده مي شود استفاده كنند اين كوره ها را مي توان به آساني ساخت و هزينه بناي آن نيز كم مي باشد. در اين بحث از سه نوع كوره نفتي ياد مي شود كه هر يك نمونه ايست از انواع كوچك و بزرگ در رديف خود.

 

اين سه نمونه عبارتند از:

اول ـ كوره استوانه اي يا خمره اي با شعله مستقيم.

دوم ـ كوره مكعبي با شعله مستقيم.

سوم ـ كوره با حرارت غير مستقيم.

اول ـ كوره استوانه ای با شعله مستقيم

از زمانهاي بسيار قديم از اين نوع كوره ها براي پخت سفال و اشياء سراميك استفاده مي كردند و ايرانيان بنيان گذار و ابداع كننده اين نوع كوره ها هستند كه بعدها در قرن 18 و نوزده در اروپا نوع تكميل شده آن براي پخت چيني به كار رفت و امروزه متروك و غير قابل مصرف شده است.براي كارگاههاي كوچك ساختن كوره استوانه اي

كوچك با قطر داخلي50 سانتي متر و 60 سانتي متر بسيار ساده و مناسب مي باشد.

همانطور كه از اسم اين كوره ها پيداست به شكل استوانه مي باشد كه به تدريج وقتي به قاعده بالايي استوانه مي رسيم سر آن به هم نزديكتر شده و قاعده بالايي را كوچكتر از قاعده پاييني مي كند و چون شكل خمره به خود مي گيرد به آن كوره خمره اي نيز مي توان نام داد. ساختمان آن شامل سه بخش عمده مي باشد:

الف ـ بخش احتراق

ب ـ بخش پخت

ج ـ بخش دودكش

سه بخش فوق هر يك نقش عمده در درستي و صحت ساخت و كار كوره دارند كه اگر نقصي جزيي در هر يك وجود داشته باشد عمل احتراق را ناقص و بالنتيجه لطمه به كار پخت اشياء وارد مي كند طرز ساخت اين سه بخش با توجه به برش مقطع كوره كه در عكس پيداست به شرح زير مي باشد:

الف ـ بخش احتراق:

در اين قسمت مشعل كه نفت از پستانك آن خارج شده و محترق مي گردد قرار دارد شعله توليد شده در اين قسمت به طرف بالا و به داخل استوانه كشيده مي شود. در اين قسمت بايد هوا به مقدار كافي و لازم براي احتراق كامل نفت وجود داشته باشد و جريان آن به نحوي تنظيم گردد كه نه موجب سرد شدن لوله ها و دير گرم شدن داخل كوره گردد (به علت جريان هواي زياد) و نه موجب ناقص كردن عمل احتراق و كثيف شدن شعله و دود كردن كوره شود ( به علت جريان هواي كم) به همين مناسبت بهتر است جلو دهانه اجاق را با آجر به فرم مشبك ساخت و به نحوي كه در هر شبكه آجري بتوان جاي داد و شبكه قالب آجر باشد با بستن و باز كردن اين شبكه ها مي توان مقدار هوا را تنظيم كرد.

ب ـ بخش پخت:

در اين قسمت اشياء مورد نظر براي پخت چيده مي شود و براي استفاده كامل از حجم كوره زائده هايي از آجر در ديواره آن تعبيه مي شود تا پايه اي جهت قرار دادن اشياء روي آن گردد. طرز چيدن ظروف در داخل اين نوع كوره ها بايد به نحوي انجام گيرد كه سطوح ظروف كه به طرف محور استوانه كوره است نسبت به خط شاقول از لبه دهانه بخش احتراق حداقل سه سانتي متر كنارتر باشد در بخش پخت 8 عدد سوراخ وجود دارد كه به دودكشها وصل مي باشند و با باز و بسته كردن هريك از اين هشت سوراخ در منطقه دودكشها مي توان حرارت را به نقاط مختلف داخلي بخش پخت منتقل كرد.

ج ـ بخش دودكش:

در اين قسمت 8 سوراخ موجود در داخل كوره دود و بخارات حاصله را از داخل كوره كشيده و به وسيله مجاري تعبيه شده كه در عكس به خوبي پيداست به طرف دودكش اصلي هدايت مي كند. اين سوراخها از قسمت بالا مي توانند باز و بسته شوند و اين عمل موجب انتقال حرارت و تمركز آن در نقاط مختلف مي شود. در موقع ساختن دودكش بايد دقت كرد سطح داخلي آن كاملاً صاف و بدون برآمدگي و تورفتگي باشد زيرا در غير اين صورت موجب تمركز دوده در آن نقطه مي شود و به تدريج از كار درست و صحيح دودكش كه هدايت بخارات به خارج است كاسته مي گردد.

 

1-بخش احتراق

2-بخش پخت

3-زائده های آجری

4-سوراخهاي تنظيم و انتقال حرارت

5-بخش دودكش

6-سوراخهاي تنظيم حرارت وصل به دودكش

7-مجراي اوليه دودكش

8-دودكش اصلي